Metabolizm żelaza w kontekście badań nutrigenetycznych

Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym w kluczowych szlakach metabolicznych wszystkich organizmów. Jego strategiczna rola wynika z faktu zdolności żelaza do bycia donorem i akceptorem elektronów w reakcjach redukcji i utleniania. Wchodząc w skład enzymów i białek transportowych, jak hemoglobina czy cytochromy, uczestniczy m.in. w transporcie tlenu i syntezie kwasów nukleinowych. Stężenie żelaza w tkankach musi być ściśle regulowane, gdyż nadmiar żelaza prowadzi do uszkodzenia tkanek w wyniku powstawania nadmiaru wolnych rodników. Zaburzenia metabolizmu żelaza należą do jednych z najczęstszych chorób dotykających ludzi na całym świecie [1].
W ustroju człowieka znajduje się 3–5 g żelaza, gdzie jego znakomita większość jest zlokalizowana w postaci hemu w krwinkach czerwonych oraz w mioglobinie w mięśniach. Zapotrzebowanie na żelazo i efektywność jego wykorzystania przez organizm są zmienne i zależą od wielu czynników [1]. Istotną rolę odgrywają czynniki środowiskowe, jak dieta, wiek, ciąża, spożycie alkoholu czy choroby przewlekłe. Ponadto szacuje się, że czynnik genetyczny może mieć nawet 30-proc. udział w wahaniach stężenia żelaza we krwi [2]. Stąd informacja o polimorfizmach genetycznych może stanowić ważne uzupełnienie rutynowo stosowanej diagnostyki laboratoryjnej zaburzeń gospodarki żelazowej, takich jak [3]:

• wolne żelazo,
• ferrytyna,
• całkowita zdolność wiązania żelaza (TIBC),
• wysycenie transferyny,
• rozpuszczalny receptor transferyny,
• parametry czerwonokrwinkowe, np. liczba i objętość erytrocytów, stężenie hemoglobiny, hematokryt.

Metabolizm żelaza – najważniejsze fakty

Metabolizm żelaza jest niezwykle złożony, co wynika m.in. z jego wysokiej toksyczności dla organizmu, gdy występuje w postaci wolnej...