Kompleksowa terapia chorób skóry. Część 2. Zasady holistycznego postępowania w wybranych dermatozach

Skóra jest największym narządem organizmu człowieka. Stanowi barierę chroniącą przed wnikaniem szkodliwych czynników biologicznych, chemicznych i fizycznych. Ponadto zapobiega nadmiernej utracie wody, wspomaga utrzymanie prawidłowej temperatury ciała oraz pełni funkcje immunologiczne, metaboliczne, percepcyjne, resorpcyjne i detoksykacyjne [1]. Stan oraz wygląd skóry i jej przydatków odzwierciedla kondycję zdrowotną człowieka. Wszelkie zmiany pojawiające się na skórze mogą wynikać ze złej pielęgnacji, niewłaściwej diety, ale mogą być również objawem nieprawidłowej pracy narządów oraz wielu chorób. Podstawowym elementem zapewniającym optymalną kondycję skóry jest właściwy sposób żywienia i dostarczenie organizmowi wszystkich niezbędnych składników pokarmowych (energetycznych, budulcowych i regulujących). Dostarczane wraz z pożywieniem składniki odżywcze w różny sposób oddziałują na stan skóry. Regulują stan odżywienia organizmu, gospodarkę lipidową, węglowodanową i hormonalną, mikrobiotę jelitową, reakcje immunologiczne oraz wpływają na procesy zapalne. Samo odżywanie jednak nie wystarczy, potrzeba równocześnie zdrowego i higienicznego stylu życia oraz właściwej pielęgnacji (co szczegółowo przedstawiono w części I artykułu). Prawidłowo zbilansowany pod kątem składników odżywczych jadłospis, odpowiednia suplementacja, prowadzenie prozdrowotnego stylu życia oraz właściwe zabiegi pielęgnacyjne mają ogromne znaczenie w prewencji i leczeniu chorób skóry [2] dotykających wszystkich grup wiekowych. Na świecie liczba pacjentów, u których zdiagnozowano choroby skóry, rośnie każdego roku, dlatego w przypadku leczenia dermatoz o różnym podłożu (np. atopowego zapalenia skóry, łuszczycy czy trądziku), niezwykle istotne jest, aby działać wielokierunkowo.

Trądzik pospolity

Jest to przewlekła choroba zapalna jednostki włosowo-łojowej o podłożu wieloczynnikowym, pojawiająca się nie tylko w wieku młodzieńczym, lecz coraz częściej również u osób dorosłych. Objawia się łojotokiem, powstawaniem otwartych i zamkniętych zaskórników, zmian zapalnych w postaci krost, grudek, nacieków, guzków i cyst oraz zmian pozapalnych w postaci blizn i przebarwień [3].

Jadłospis osób chorujących na trądzik pospolity powinien obfitować w składniki o działaniu antyoksydacyjnym oraz przeciwzapalnym. Z tego względu zaleca się wdrożenie przeciwutleniaczy takich, jak: kwas alfa-liponowy, kurkumina oraz koenzym Q10. Zbyt mała podaż w diecie NNKT oraz nieodpowiedni stosunek między kwasami omega-3 i omega-6 zaostrza zmiany trądzikowe, dlatego ważne jest, by w diecie znalazły się oleje roślinne, dostarczające skórze potrzebnych kwasów tłuszczowych. Działanie zmniejszające stan zapalny, a także podwyższające poziom nawilżenia skóry wykazuje np. kwas gamma-linolenowy (GLA), który występuje w oleju z nasion wiesiołka lub ogórecznika. Równie ważna jest odpowiednia ilość kwasów omega-3 (EPA i DHA), które wpływają na zmniejszenie poziomu IGF-1 (insulinopodobnego czynnika wzrostu typu 1). IGF-1 jest czynnikiem pobudzającym gruczoły łojowe do produkcji sebum. Bogate w kwasy omega-3 są ryby morskie, m.in. łosoś, makrela, tuńczyk. W jadłospisie warto również uwzględnić produkty bogate w cynk i miedź. Pierwiastki te są ważne dla działania enzymów antyoksydacyjnych, a cynk wpływa również na zmniejszenie wydzielania łoju skórnego. Cynk występuje w pestkach dyni i słonecznika, nasionach roślin strączkowych, a także w produktach pełnoziarnistych, natomiast miedź – w zielonych warzywach liściastych, orzechach oraz produktach zbożowych z pełnego przemiału. Niebagatelne znaczenie dla cery ma również odpowiedni stan jelit. Przepuszczalność jelitowa prowadzi do przedostawania się metabolitów i toksyn do krążenia ogólnego, co w konsekwencji doprowadza do gromadzenia się tych substancji w skórze, wzmagając stan zapalny. Z tego powodu zaleca się spożywanie żywności probiotycznej, a nawet stosowanie probiotykoterapii. Zdecydowanie należy ograniczyć produkty o wysokim indeksie glikemicznym (IG), które podwyższają poziom IGF-1, co pobudza gruczoły łojowe do wzmożonego wytwarzania sebum i przyspiesza przebieg różnicowania się komórek naskórka, przyczyniając się do powstawania zaskórników i wyprysków. Znaczne pogorszenie stanu skóry trądzikowej obserwuje się u osób spożywających produkty wysokoprzetworzone oraz żywność typu fast food, zawierającą duże ilości prozapal...