Dieta GAPS w zaburzeniach psychiczno-jelitowych

Dieta GAPS (ang. gut and psychology syndrome) to podejście żywieniowe oparte na założeniu, że stan jelit ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie mózgu i psychiki. Koncepcja ta została stworzona w 2004 r. 
przez dr Natashę Campbell-McBride, specjalistkę żywienia klinicznego oraz lekarkę neurolog, i oparta na pracy z pacjentami z takimi zaburzeniami, jak autyzm, ADHD, depresja, schizofrenia, czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne. Z czasem podejście to objęło również schorzenia, które podejrzewa się o związek z zaburzeniami pracy jelit, np. z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak RZS (reumatoidalne zapalenie stawów), celiakia czy choroba Hashimoto, oraz z problemami skórnymi, nietolerancjami pokarmowymi, astmą, przewlekłym zmęczeniem czy fibromialgią. Celem wprowadzenia protokołu GAPS jest odbudowanie oraz uszczelnienie bariery jelitowej, przywrócenie równowagi mikrobioty jelitowej, a także wsparcie prawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego [1].

Mechanizm działania

GAPS, czyli zespół psychiczno-jelitowy to hipoteza, która zakłada, że wiele zaburzeń funkcjonowania mózgu jest spowodowane tzw. nieszczelnym jelitem (ang. leaky gut) [2]. Jest to stan, w którym dochodzi do rozluźnienia połączeń ścisłych między komórkami nabłonka jelitowego, co prowadzi do zwiększonej przepuszczalności jelita. W efekcie do krwiobiegu mogą przedostawać się substancje, które w warunkach prawidłowego funkcjonowania bariery jelitowej pozostałyby w świetle jelita, np. endotoksyny, bakterie czy niestrawione resztki pokarmowe. Ich obecność w organizmie może wywoływać odpowiedź zapalną lub wpływać na funkcjonowanie innych narządów [3]. 
Według koncepcji dr Campbell-McBride obecność tych substancji we krwi może zaburzać funkcjonowanie mózgu, prowadząc do takich objawów jak „mgła mózgowa” czy do rozwoju różnych schorzeń, np. autyzmu [2]. Brakuje jednak wysokiej jakości dowodów naukowych pot...