Badania laboratoryjne w gabinecie dietetyka. Choroby tarczycy o podłożu autoimmunizacyjnym. Przewlekłe zanikowe zapalenie tarczycy oraz choroba Gravesa-Basedowa

Objawy niedoczynności tarczycy

Podczas konsultacji dietetycznej pacjenci z niedoczynnością tarczycy najczęściej wymieniają takie objawy jak: przyrost masy ciała niewynikający ze zmiany sposobu odżywiania czy aktywności, problemy z nadmiernym wypadaniem włosów, dotkliwe zmęczenie, uczucie ciężkości po posiłku, zaburzenia trawienne ze strony przewodu pokarmowego, problemy z koncentracją, tzw. mgła mózgowa (brain fog), zmienny nastrój czy brak tolerancji wysiłku fizycznego. Do znaków ostrzegawczych, które na wiele lat przed wystąpieniem pełnoobjawowej niedoczynności powinny wzbudzić czujność, zalicza się m.in.: 

• chorobę refluksową przełyku,
• trądzik, 
• ADD/ADHD,
• stany lękowe,
• artretyzm,
• astmę,
• niedobór witaminy B12,
• zaburzenia koncentracji,
• depresję,
• zaburzenia trawienia,
• egzemę,
• chroniczne zmęczenie pomimo odpowiedniej ilości snu,
• wypadanie włosów,
• bóle głowy,
• bezpłodność czy mięśniaki macicy. 

Geny załadowują pistolet, środowisko naciska spust   

Jaki czynnik powoduje atak autoimmunologiczny? Co upośledza funkcję układu odpornościowego, który zaczyna traktować nas jako wroga? Nie znamy jednoznacznej odpowiedzi na postawione pytania. Doktor Alessio Fasano, światowej sławy gastroenterolog oraz specjalista w leczeniu celiakii i chorób autoimmunologicznych, porównuje proces tworzenia się choroby autoimmunologicznej do trójnogiego stołka. Twierdzi, że muszą zostać spełnione trzy warunki, takie jak predyspozycja genetyczna (choroby autoimmunologiczne u najbliższych krewnych), rozszczelniona bariera jelitowa oraz czynnik wyzwalający (toksyny środowiskowe, metale ciężkie czy nadmierny stres), aby choroba z autoagresji uległa manifestacji. 

W jaki sposób zanieczyszczenie najbliższego otoczenia może wpływać na układ obronny? Okazuje się, że toksyny (rtęć stosowana w plombach amalgamatowych, ołów, arszenik czy bisfenol A zawarty w puszkach do przechowywania żywności) powodują atrofię grasicy, tym samym uniemożliwiając produkcję odpowiedniej liczby limfocytów T regulatorowych. Dodatkowo zaburzają pracę głównych centrów energetycznych organizmu – mitochondriów, a także konwersję hormonu T4 do T3 (aktywnego biologicznie). Doktor Amy Myers, autorka książki Możesz wyleczyć choroby autoimmunologiczne porównuje organizm do filiżanki, którą toksyny napełniają kropla po kropli. „Gdy układasz solidny kawałek pieczonego kurczaka i świeżych warzyw na plastikowej tacy i podgrzewasz całość w piekarniku – kap. Gdy kupujesz wodę mineralną w plastikowej butelce z biurowego automatu z napojami – kap. Gdy na umówioną kolację wkładasz ubranie, które wróciło z pralni chemicznej – kap. Gdy w swoim ulubionym barze sushi zamawiasz danie z tuńczykiem – kap. Gdy na noc nakładasz na twarz krem oparty na parabenie propylu – kap, kap, kap”. Jak twierdzi Amy Myers, rozwój choroby autoimmunologicznej może być efektem „przepełnienia filiżanki” wykraczającego ponad możliwości detoksykacyjne organizmu. Doktor Izabella Wentz, autorka książki Hashimoto’s thyroiditis, Lifestyle Interventions for Finding and Treating the Root Cause, podkreśla rolę nadmiernego stresu, który wspólnie z niedoborami pokarmowymi oraz rozszczelnionym jelitem leży u podstaw choroby i jest odpowiedzialny za jej kontynuację. Liczne badania naukowe pokazują, że chroniczny stres:

• hamuje funkcje trawienne,
• zmniejsza rozmiar tkanki limfatycznej oraz krążących w krwiobiegu komórek układu białokrwinkowego (limfocytów, eozynofili, bazofili, monocytów),
• blokuje odpornościową odpowiedź komórkową czy generuje cytokiny prozapalne.

Do czynników rozwoju choroby zalicza się również infekcje wirusowe (obecność wirusa Epsteina-Barr wykazano u 80% chorych na Hashimoto) czy bakteryjne (Helicobacter pylori, Yersinia enterocolitica) oraz choroby odkleszczowe (Lyme disease). Badania kliniczne, przeprowadzone w 2015 r. w Polsce, wykazały w tarczycy obecność wirusa Epsteina-Barr (EBV) u 80% chorych z Hashimoto i u 62,5 % osób z chorobą Gravesa-Basedowa. Grupa kontrolna nie wykazała obecności wirusa EBV w tarczycy [11].
 

Diagnostyka choroby Hashimoto 

Należy pamiętać, że Hashimoto to choroba o podłożu autoimmunologicznym, angażująca nadmiernie cały układ odpornościowy. Odczuwalne objawy mogą wynikać z upośledzenia funkcji detoksykacyjnych wątroby, achlorhydrii żołądka, dysbiozy jelitowej czy uszkodzenia komórek mikrogleju oraz móżdżku. Podstawowe badania laboratoryjne umożliwiają diagnostykę tej choroby. Na co dietetyk powinien zwrócić uwagę, analizując wyniki pacjenta podczas pierwszej konsultacji?

Panel tarczycowy

W diagnostyce laboratoryjnej czynności tarczycy ważna jest ocena stężenia tyreotropiny (TSH) i wolnej tyroksyny (fT4), bowiem zmiany stężenia TSH w surowicy są najczulszym ws...