Alkohol – wróg czy przyjaciel?

Alkohol towarzyszy człowiekowi od tysiącleci. Powstanie pierwszych napojów alkoholowych było najprawdopodobniej wynikiem przypadkowej fermentacji winogron, które – jak się uznaje – znane były już w okresie paleolitu. Od momentu opracowania technik celowej produkcji alkoholu stanowił on istotny element życia społecznego. Na przestrzeni lat wykorzystywany był do wielu celów – np. jako środek znieczulający lub jako istotny element obrzędów religijnych. Ustawowo w Polsce napój alkoholowy to nadający się do spożycia produkt zawierający więcej niż 0,5% alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego.

Alkohol jest obecnie jednym z najczęściej stosowanych przez wszystkie warstwy społeczne środków psychoaktywnych. Jest to najprawdopodobniej wynikowa m.in. jego łatwej dostępności oraz stosunkowo niskiej ceny. Spożycie alkoholu w Polsce wynosi ok. 10 l na osobę rocznie. U większości osób podjęcie decyzji o jego spożyciu warunkowana jest jego chwilowym korzystnym działaniem, w postaci euforii, relaksacji oraz rozluźnienia. Niezależnie od tego, jaki napój alkoholowy jest spożywany – piwo, wino, whisky, gin, nalewki czy likiery – wspólnym mianownikiem jest alkohol etylowy, który z biologicznego punktu widzenia jest depresantem [1–4]. 

Wchłanianie

Alkohol etylowy, jako związek biologicznie czynny, bardzo szybko wchłania się z przewodu pokarmowego – na drodze dyfuzji prostej. Jego maksymalne stężenie w surowicy krwi obserwuje się od 30 minut do trzech godzin po spożyciu. Niewielkie ilości alkoholu wchłaniane są już w jamie ustnej oraz przełyku, natomiast jego największa część wchłaniana jest przez ściany żołądka (ok. 20%) oraz jelit (ok. 80%). Z uwagi na łatwość, z jaką etanol przenika przez błony komórkowe, teoretycznie można się upić, trzymając alkohol przez odpowiednio długi czas w ustach, nie połykając go. Przeprowadzone badania wskazują, iż spożycie pełnowartościowego posiłku (składającego się z tłuszczów, białka oraz węglowodanów) spowalnia proces wchłaniania alkoholu nawet do trzech razy w stosunku do osób będących na czczo [5–7].

Metabolizm alkoholu

Organizm człowieka nie magazynuje alkoholu (z uwagi na jego wysoką toksyczność), dlatego musi on zostać szybko wydalony z organizmu. Głównym miejscem metabolizmu alkoholu jest wątroba, chociaż enzymy odpowiedzialne za jego rozkład znaleźć można w większości tkanek organizmu. Obecnie wskazuje się na istnienie czterech głównych dróg jego przemia...