Pochodzenie i właściwości orkiszu
Orkisz ma długą historię uprawy. Pochodzi z południowo-zachodniej Azji, a najprawdopodobniej z Iranu. Uprawiany był również w Europie Środkowej i Północnej. Obecnie główne obszary produkcji orkiszu to Niemcy, Austria, Szwajcaria, Belgia, Włochy, Hiszpania, Czechy, Słowacja, Słowenia, Kanada, USA i Australia. W Polsce powierzchnia upraw orkiszu wynosi około 500 ha, a większość z nich jest prowadzona w gospodarstwach rolnictwa ekologicznego.
Orkisz jest zbożem o mniejszych wymaganiach glebowych i klimatycznych niż pszenica zwyczajna. Jest bardziej odporne na czynniki zewnętrzne, co sprawia, że dobrze nadaje się do uprawy na terenach górzystych i o słabych glebach. Jednakże, ze względu na gorsze plonowanie i trudniejszy zbiór, orkisz został wyparty z upraw konwencjonalnych. Jednak w ostatnich latach zainteresowanie orkiszem wzrosło, zwłaszcza wśród producentów rolnictwa ekologicznego.
POLECAMY
Wartość odżywcza orkiszu
Mąka orkiszowa ma wyższą wartość odżywczą niż zwykła mąka pszenna. Ziarno orkiszu cechuje się większą zawartością białka, tłuszczu, witamin z grupy B oraz składników mineralnych, takich jak żelazo, cynk, miedź, magnez, potas i selen. Mąka orkiszowa ma również większą zawartość błonnika pokarmowego niż mąka pszenna. W jednym z badań porównano zawartość składników odżywczych w mąkach z pełnego przemiału i stwierdzono, że mąka orkiszowa zawierała więcej białka, tłuszczu i składników mineralnych, ale mniej błonnika pokarmowego w porównaniu do mąki pszennej i żytniej.
Orkisz jest również źródłem substancji bioaktywnych, takich jak kwasy fenolowe, dihydroksyfenole, fitosterole i alkilorezorcynole. Kwasy fenolowe wykazują silne właściwości antyoksydacyjne, przeciwcukrzycowe, kardioprotekcyjne, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, neuro- i hepatoprotekcyjne, przeciwstarzeniowe i przeciwbakteryjne. Alkilorezorcynole natomiast wykazują działanie antyoksydacyjne, antybakteryjne i antymutagenne. Fitosterole, obecne w orkiszu, mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie serca.
Zdrowotne korzyści orkiszu
Spożycie orkiszu i produktów z niego uzyskiwanych może przynieść wiele korzyści zdrowotnych. Dzięki wysokiej zawartości błonnika pokarmowego orkisz może pomóc w kontroli glikemii, zmniejszając wchłanianie glukozy. Substancje bioaktywne obecne w orkiszu wykazują właściwości przeciwutleniające, chroniąc organizm przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Dodatkowo orkisz jest bogaty w składniki odżywcze, takie jak białko, witaminy i minerały, które są niezbędne dla zdrowia i dobrego funkcjonowania organizmu.
Orkisz może być również korzystny dla osób cierpiących na chorobę trzewną, alergię lub nietolerancję na gluten. Orkisz jest zbożem glutenowym, ale zawiera mniejszą ilość glutenu niż pszenica zwyczajna. Dlatego, osoby z nietolerancją na gluten mogą znaleźć w orkiszu alternatywę dla tradycyjnej pszenicy, gdy żadna inna opcja nie będzie w danej sytuacji dostępna.
Wykorzystanie orkiszu w kuchni
Jak podaje strona sklepu Bio Babalscy, Mąka orkiszowa może być używana jako zamiennik zwykłej mąki pszennej w kuchni. Może być stosowana do produkcji chleba, ciast, ciastek, makaronów i innych produktów piekarniczych. Otręby i zarodki orkiszowe mogą być dodawane do jogurtu, ciastek czy batoników zbożowych, aby wzbogacić ich wartość odżywczą. Makaron orkiszowy może być też używany jako alternatywa dla tradycyjnych makaronów.
Produkty orkiszowe z pełnego ziarna są bardziej wartościowe od rafinowanych produktów z mąki orkiszowej. Dlatego, warto wybierać produkty orkiszowe, które zachowują większą ilość składników odżywczych i substancji biologicznie czynnych.
Czy orkisz może zastąpić mąkę pszenną?
Orkisz jest zdrową alternatywą dla mąki pszennej. Ma on większą wartość odżywczą i zawiera więcej substancji bioaktywnych niż tradycyjna pszenica zwyczajna. Spożycie orkiszu i produktów z niego uzyskiwanych może przynieść wiele korzyści zdrowotnych, między innymi wspomagać kontrolę glikemii czy zapewniać ochronę przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Orkisz może być stosowany w kuchni jako zamiennik zwykłej mąki, dodatek do jogurtu, ciastek czy batoników, oraz jako alternatywa dla tradycyjnych kasz i makaronów. Warto wybierać produkty orkiszowe z pełnego ziarna, aby czerpać maksymalne korzyści zdrowotne. Jeśli chcesz przekonać się o jego zdrowotnych właściwościach, zamów mąkę orkiszową Bio Babalscy!
