Nukleotydy dietetyczne i laktoferyna – innowacyjne rozwiązanie w gabinecie dietetyka

Laktoferyna to białko, które występuje naturalnie w mleku i innych płynach ustrojowych i wydzielinach śluzowych (układu: pokarmowego, oddechowego oraz moczowo- płciowego), w ślinie, woskowinie usznej. Znajduje się również w neutrofilach, których zasadniczą rolą jest zwalczanie bakterii. Jest to jedno z najważniejszych białek w mleku matki, które jest niezbędne dla zdrowia i rozwoju niemowląt.

Laktoferyna pełni wiele ważnych funkcji w organizmie, takich jak [1]:

• Transportowanie żelaza - laktoferyna wiąże się z jonami żelaza i transportuje je do komórek organizmu.
• Wspomaganie układu odpornościowego - laktoferyna działa bakteriobójczo i bakteriostatycznie, a także zwiększa aktywność układu odpornościowego.
• Regulacja wzrostu komórek - laktoferyna wpływa na proliferację i różnicowanie komórek.
• Ochrona przed stresem oksydacyjnym - laktoferyna jest silnym przeciwutleniaczem, który pomaga chronić organizm przed stresem oksydacyjnym.

Suplementacja laktoferyną może być stosowana w różnych sytuacjach, w zależności od potrzeb i celów pacjenta. Jej główną zaletą na tle innych składników jest to, że nie wykazuje działań niepożądanych oraz nie wchodzi w interakcje. Laktoferyna jest uznawana za bezpieczną i może być stosowana już u niemowląt i małych dzieci. Powinny na nią uważać jedynie osoby z silną alergią na białka mleka krowiego, z którego jest najczęściej pozyskiwana laktoferyna.

Najlepsze doświadczenia z laktoferyną mam w swojej pracy z pacjentów z niedokrwistością.

W przypadku niedoboru żelaza organizm może wykorzystać laktoferynę do zwiększenia dostępności żelaza. W organizmie człowieka znajduje się wiele receptorów dla laktoferyny, a wiele komórek, takich jak enterocyty w jelitach, osteoblasty w kościach i komórki układu odpornościowego, ma zdolność do wiązania laktoferyny i pobierania związanego z nią żelaza. Po dostarczeniu do komórki, żelazo może być wykorzystane do produkcji hemoglobiny i czerwonych krwinek, co pomaga w zapobieganiu niedoborowi żelaza i anemii.

W celu zwiększania skuteczności działania laktoferyny, jej suplementacja powinna być stosowana przez dłuższy okres. Czas trwania kuracji zależy od nasilenia niedoboru żelaza oraz od reakcji organizmu na suplement. Poziom żelaza we krwi i ogólna kondycja organizmu powinny być monitorowane, a suplementacja laktoferyną kontynuowana, dopóki nie osiągnie się pożądanych wyników [2].

Kolejnym wskazaniem do suplementacji laktoferyną jest zakażenie bakterią h.pylori

H. pylori to bakteria Gram-ujemna, która zwykle kolonizuje błonę śluzową żołądka i jelita cienkiego. Może to prowadzić do stanów zapalnych, w szczególności zapalenia żołądka. Zakażenie H. pylori jest również uznawane za ważny czynnik ryzyka dla raka żołądka.

Badania wykazały, że laktoferyna może wpłynąć na H. pylori na kilka sposobów. Po pierwsze, laktoferyna może hamować adhezję H. pylori do komórek nabłonkowych, co utrudnia bakteriom kolonizację żołądka. Po drugie, laktoferyna może wpływać na metabolizm H. pylori, co prowadzi do spadku liczby bakterii [3,4].

Ponadto, laktoferyna wykazuje działanie przeciwzapalne i immunomodulacyjne, co może pomóc w ograniczeniu stanu zapalnego wywołanego przez H. pylori i poprawie funkcjonowania układu odpornościowego [5].

Pacjenci z zakażeniem h.pylori stanowią dużą część moich podopiecznych i mogę śmiało stwierdzić, że wykorzystanie laktoferyny w połączeniu z terapią antybiotykową i probiotykoterapią znacznie zwiększa skuteczność leczenia oraz minimalizuje ryzyko skutków ubocznych związanych ze stosowaniem antybiotyków [6]. Kontynuacja suplementacji laktoferyny po zakończeniu antybiotykoterapii przynosi także korzystne efekty co do remisji zakażenia h.pylori.

Nawiązując do tematyki gastroenterologii chciałabym wspomnieć o działaniu laktoferyny na mikrobiotę jelitową. Temat istotny i popularny w dzisiejszych czasach.

Laktoferyna może wpływać na mikrobiotę jelitową poprzez hamowanie wzrostu niekorzystnych bakterii, takich jak Escherichia coli czy Salmonella, a jednocześnie sprzyjać rozwojowi pożytecznych mikroorganizmów, takich jak Lactobacillus czy Bifidobacterium [7].

Omawiając ten temat nie mogę pominąć jeszcze jednego cennego składnika, który w połączeniu z laktoferyną przynosi wiele korzyści - nukleotydów.

Nukleotydy to związki organiczne, które stanowią podstawowy budulec kwasów nukleinowych, takich jak DNA i RNA. Wpływają na procesy metaboliczne organizmu związane z metabolizmem lipidów, wzmacniają odporność na infekcje, modulują odpowiedź immunologiczną, a także wspomagają wzrost, rozwój i naprawę tkanek.

Działanie nukleotydów i laktoferyny na mikrobiotę jelitową jest złożony i zależy od wielu czynników, w tym od indywidualnego składu flory bakteryjnej, stylu życia, diety oraz stanu zdrowia. Jednakże, badania sugerują, że zarówno nukleotydy, jak i laktoferyna mogą przyczynić się do poprawy kondycji jelit i ogólnego stanu zdrowia poprzez wpływ na mikrobiotę jelitową.

Badania dotyczące tego działania zostały przeprowadzone w wielu laboratoriach i instytutach badawczych na całym świecie. Oto kilka przykładów badań:

• W 2017 roku naukowcy z Uniwersytetu w São Paulo w Brazylii przeprowadzili badanie na pacjentach z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, które wykazało, że suplementacja laktoferyną może zmniejszyć stan zapalny i poprawić jakość życia pacjentów [8].
• Badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Parmie w 2019 roku wykazało, że suplementacja nukleotydami może zwiększyć liczbę korzystnych bakterii w jelitach, takich jak Lactobacillus i Bifidobacterium, a jednocześnie zmniejszyć liczbę bakterii niekorzystnych, takich jak Clostridium perfringens [9].
• W 2020 roku naukowcy z Uniwersytetu w Lille we Francji przeprowadzili badanie na myszach, które wykazało, że suplementacja laktoferyną może wpłynąć na równowagę mikrobioty jelitowej i poprawić stan zapalny jelit [10].
   

Biorąc pod uwagę ogromny potencjał laktoferyny w połączeniu z nukleotydami wykorzystuję ich działanie u pacjentów z zespołem jelita drażliwego, przy dysbiozie jelitowej oraz stanach zapalnych jelit. Największą korzyścią jaką odnotowują pacjenci to poprawa dolegliwości tj. wzdęcia, przelewanie, ból oraz biegunki. Daje to doskonałe możliwości do rozszerzania diety pacjenta i dbanie o prawidłowy stan odżywienia.

Temat omawianej suplementacji stanowi bardzo ciekawe zagadnienie.

Należy pamiętać, że żadna suplementacja nie przyniesie korzystnych rezultatów bez zastosowania zdrowej diety, aktywności fizycznej i dbania o dobrostan psychiczny.

Dietetyk może polecać suplementację nukleotydów i laktoferyny, jeśli istnieją konkretne medyczne wskazania do stosowania tych suplementów.

Zanim dietetyk zaleci suplementację, powinien przeprowadzić wnikliwą analizę stanu zdrowia pacjenta, w tym wywiad dietetyczny i badania laboratoryjne. Należy również wziąć pod uwagę potencjalne interakcje z innymi lekami i suplementami, a także skonsultować się z lekarzem pacjenta.

Przypisy

1. Lonnerdal, B. (2009). Nutritional roles of lactoferrin. Current Opinion in Clinical Nutrition & Metabolic Care, 12(3), 293-297.
2. Bruni, N., Capucchio, M. T., Biasibetti, E., Pessione, E., & Cirrincione, S. (2017). Lactoferrin and iron absorption: mechanisms and nutritional impact. International Journal of Molecular Sciences, 18(2), 248.
3. Shin K., Ha N. J., Kim Y. K., & Lee K. W. (2014). The effect of lactoferrin on Helicobacter pylori-induced inflammation in the stomach. Journal of Microbiology and Biotechnology, 24(10), 1338-1346.
4. Santivañez-Veliz M., Díaz-Castro J., Pezoa-Meléndez M., & Chumpitaz-Cerrate V. (2020). Lactoferrin as an alternative treatment for Helicobacter pylori infection: a systematic review. World Journal of Gastroenterology, 26(45), 7103-7117.
5. Baeza M. L., Sarabia C., Briones V., & Hernández-Ledesma B. (2019). Lactoferrin and lactoferrin-derived peptides in the prevention of Helicobacter pylori infection. Current Opinion in Food Science, 29, 56-61.
6. Jian Zou , Jie Dong, Xiao Feng Yu (2009) Meta-analysis: the effect of supplementation with lactoferrin on eradication rates and adverse events during Helicobacter pylori eradication therapy  DOI: 10.1111/j.1523-5378.2009.00666.x
7. Strus, M., et al. (2018). The activity of lactoferrin against selected gut microbiota. Acta Biochimica Polonica, 65(1), 81-85.
8. Pereira-Fantini, P.M., Lapthorne, S., Joyce, S.A., Dellios, N.L., Wilson, G., Fouhy, F., Cotter, P.D., Hardy, H., Panayiotidis, M.I., Williamson, R., Gahan, C.G.M., Knoefel, W.T., Bines, J.E., Conlon, M.A. (2017). Altered Fecal Microbiota Composition Associated with Food Allergy in Infants. Frontiers in Immunology, 8, 741.
9. Ferrario, C., Statello, R., Carnevali, L., Mancabelli, L., Milani, C., Mangifesta, M., Duranti, S., Lugli, G.A., Jiménez, B., van Sinderen, D. i Ventura, M. (2019). Modulation of fecal Clostridiales bacteria and butyrate by probiotic intervention with Lactobacillus paracasei DG varies among healthy adults. Journal of Clinical Gastroenterology, 53 Suppl 1, S61-S70.
10. Labbé, A., Ganopolsky, J.G., Martoni, C.J., Prakash, S. (2020). Novel Fermented Whey Beverage with Lactoferrin Can Help Relieve Symptoms of Irritable Bowel Syndrome: A Pilot Randomized Controlled Trial. Nutrients, 12(9), 2851.