Czym są izotoniki?
Izotonik to napój mający na celu uzupełnienie niedobory płynów, zasobów energetycznych i składników mineralnych. Napój izotoniczny przydatny jest nie tylko w czasie intensywnego treningu, ale również w upalne dni. Z powodu wysokiej temperatury i dużej wilgotności powietrza, organizm traci z potem nie tylko wodę, ale również właśnie elektrolity. Niezbędne jest więc picie odpowiedniej ilości płynów, aby nie doprowadzić do odwodnienia.
POLECAMY
Podstawowym elektrolitem, który zawierają izotoniki jest sód – to właśnie on pocąc się, jest główne wydalany z organizmu. Zawarty w izotonikach magnez ma za zadanie niwelować zmęczenie i osłabienie mięśni, zaś węglowodany – dostarczać energii. Napój izotoniczny ma taką samą osmolarność jak płyny ustrojowe w naszym organizmie. Dzięki temu napoje te bardzo szybko wchłaniają się, nawadniają oraz zapobiegają niedoborom ważnych dla zdrowia składników mineralnych, glukozy i witamin.
Czym różni się izotonik od zwykłej wody mineralnej?
Po intensywnych ćwiczeniach fizycznych, szczególnie u sportowców, napój izotoniczny może być lepszym rozwiązaniem niż woda. Napoje izotoniczne szczególnie polecane są w przypadku intensywnych ćwiczeń trwających dłużej niż godzinę. Izotonik (np. ten domowy) nie powoduje takiego spadku osmolarności krwi, nie zmniejsza pragnienia i nie powoduje zwiększenia produkcji moczu jak zwykła woda mineralna.1 Badania dowodzą, że w przypadku intensywnych ćwiczeń fizycznych, picie napojów sportowych korzystnie wpływa na wydolność organizmu, szczególnie przy uprawianiu takich sportów jak squash i kolarstwo. Co więcej, spożywanie napojów sportowych przed ćwiczeniami zapobiega uszkodzeniom mięśni.2
Co mają w składzie dostępne w sklepach napoje izotoniczne?
W większości przypadków skład i jakość dostępnych w sklepach izotoników pozostawia wiele do życzenia. Tego typu napoje pełne są konserwantów, barwników, regulatorów kwasowości i polepszaczy smaku. Jako składnik węglowodanowy najczęściej stosowana jest maltodekstryna, ale również sacharoza, glukoza, fruktoza lub galaktoza. Osoby dbające o linię powinny zwracać szczególną uwagę na ilość węglowodanów, ponieważ producenci często dodają ich zbyt dużo. Ponadto, aby uatrakcyjnić wygląd tych napojów, producenci stosują barwniki, które w nadmiernych ilościach są szkodliwe dla zdrowia. Przykładowo często stosowany błękit brylantowy może podrażniać układ pokarmowy oraz wywoływać reakcje alergiczne. Picie zbyt dużej ilości sztucznych izotoników może skutkować wysypką, bólami głowy, a nawet urazami układu nerwowego.3 Na co dzień znacznie lepiej sprawdzi się domowy izotonik.
Co więcej, do niektórych izotoników dodawana jest również kofeina, przez co niekiedy może być mu bliżej do napoju energetycznego niż izotonika. Na takie produkty powinny uważać kobiety w ciąży, karmiące piersią oraz dzieci.
Przepisy na domowe izotoniki
Podstawą w przygotowaniu napoju izotonicznego jest zawarcie w nim odpowiedniej ilości węglowodanów prostych – 6-8 gramów na każde 100 ml wody. Może to być zwykła glukoza spożywcza, miód lub sok owocowy. Ponadto idealny domowy izotonik powinien zawierać 23-69 mg/100 ml sodu oraz 24-32 kcal/100 ml. Przygotowanie zdrowego, domowego napoju izotonicznego jest jednak prostsze niż może się wydawać. Taki napój przygotowany w domu będzie nie tylko zdrowszy, ale również tańszy i smaczniejszy niż jego sklepowy odpowiednik. Poniżej przedstawiamy kilka przepisów na domowy izotonik:
Napój izotoniczny z miodem |
500ml wody mineralnej Sok z połowy cytryny 30 g miodu (ok. 2 płaskie łyżki) Szczypta soli4 |
Napój izotoniczny z owsianką |
300 ml owsianki z 2 łyżek płatków owsianych na wodzie 5 łyżek glukozy 5 łyżek miodu Sok z połowy cytryny 2g proszku do pieczenia Musująca tabletka witaminy C Szczypta soli5 |
Jabłkowe orzeźwienie |
Pół litra soku jabłkowego Sok z połowy cytryny 2 łyżki miodu 1 tabletka musująca magnezu Pół litra naparu z mięty Pół łyżki soli6 |
Pomarańczowy izotonik |
Litr wody wysokozmineralizowanej 2 łyżki miodu 200ml soku z pomarańczy 2 szczypty soli Świeża mięta7 |
Bibliografia:
- Pilawski P., Izotonik, https://nowewyrazy.uw.edu.pl/haslo/izotonik.html?pdf=1
- WOMP Wrocław, Nawadnianie sportowców, https://archiwum-womp-wroclaw.wp.mil.pl/plik/file/npz/201803/npz-sportowcy-nawadnianie.pdf
- Fakty o żywności, Czy napoje izotoniczne są zdrowe? Porównanie produktów, https://faktyozywnosci.pl/czy-napoje-izotoniczne-sa-zdrowe/
- Tomczyk, M., Olesiuk, J., & Dżugan, M. (2019). OCENA JAKOŚCI NAPOJÓW IZOTONICZNYCH PRZYGOTOWANTCH SAMODZIELNIE NA BAZIE NATURALNYCH SKŁADNIKÓW, http://31.186.81.235:8080/api/files/view/1207662.pdf
- Centralny Ośrodek Medycyny Sportowej, Nawodnienie organizmu, https://www.coms.pl/_scripts/kcfinder/upload/files/Nawodnienie%20organizmu.pdf
- Stopnawadze.pl, 5 przepisów na domowe napoje izotoniczne, https://stopnadwadze.pl/porady/przepisy-odzywianie/szejki-koktajle-i-drinki/5-przepisow-na-domowe-napoje-izotoniczne/
- Dieta sportowca, Domowe izotoniki na miodzie – 4 niecodzienne przepisy! https://dieta-sportowca.pl/2019/05/domowe-izotoniki-na-miodzie-4-niecodzienne-przepisy/