Najczęstsze przyczyny zaburzonej równowagi w układzie odpornościowym

Szybkie rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2, który powoduje chorobę koronawirusową (COVID-19, Coronavirus Disease 2019), wywołało alarm na całym świecie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła pandemię koronawirusa. Obecnie wiele krajów zmaga się ze wzrostem liczby potwierdzonych przypadków. Zmusza to do refleksji nad stanem naszego układu odpornościowego i do zadania pytania, dlaczego u niektórych chorych zainfekowanych koronawirusem rozwija się tzw. zespół burzy cytokin, czyli nadmiernie aktywnej odpowiedzi immunologicznej, która może prowadzić do fatalnego w skutkach syndromu dysfunkcji wielonarządowej (MODS). 
Powstaje pytanie, kto jest najbardziej zagrożony zachorowaniem na COVID-19? Oczywiście są to ludzie starsi i osoby z problemami medycznymi, takimi jak przewlekłe zapalenie oskrzeli, rozedma płuc, niewydolność serca czy cukrzyca, osoby po przeszczepach zarówno narządowych, jak i szpiku kostnego przyjmujące immunosupresję, chorzy onkologiczni w trakcie chemioterapii, chorzy dializowani, chorujący na HIV. Osoby te będą narażone na cięższy przebieg infekcji wirusem wywołującym COVID-19. Ale nie tylko one. Istnieje wiele innych czynników zaburzających równowagę układu odpornościowego. 

Zacznijmy od tego, że układ odpornościowy powinien być zrównoważony i elastyczny. Co to znaczy?

Pierwszą linią obrony przed patogenami jest wrodzona odpowiedź immunologiczna, która polega na fizycznej, chemicznej i komórkowej obronie przed patogenami. Głównym celem wrodzonej odpowiedzi immunologicznej jest natychmiastowe zapobieganie rozprzestrzenianiu się obcych patogenów w całym ciele. W skład wrodzonej odpowiedzi immunologicznej wchodzą komórki NK, makrofagi, neutrofile, komórki dendrytyczne, komórki tuczne, bazofile, eozynofile. Głównymi receptorami, przez które te komórki rozpoznają patogeny, są tzw. receptory toll-podobne TLR (toll like receptors). Mutacje TLR3 
mogą warunkować osłabioną eliminację wirusów RNA [1]. Aktywacja TLR daje sygnał do ekspresji antygenów zgodności tkankowej klasy II i zapoczątkowuje odpowiedź nabytą, zwaną również adaptacyjną. 
Adaptacyjny układ odpornościowy dzieli się na dwie gałęzie, których głównymi graczami są tzw. komórki T helper, czyli pomocnicze (Th). Są to limfocyty, które rozpoznają obce patogeny, lub – w przypadku chorób autoimmunizacyjnych – normalną tkankę. W odpowiedzi na patogen komórki Th wytwarzają cytokiny, które są humoralnymi białkami przekaźnikowymi odpowi...