E. Coli – wróg czy przyjaciel? Rola i zastosowanie szczepu Nissle1917

Escherichia coli patogenna i niepatogenna

Escherichia coli to gatunek bakterii należący do rodziny Enterobacteriaceae, który naturalnie występuje w jelitach. W większości przypadków E. coli jest nieszkodliwa, a wiele jej szczepów pełni pożyteczne funkcje w organizmie, dlatego bakteria ta może zarówno wspierać zdrowie, jak i zagrażać organizmowi. Patogenność szczepów związana jest z obecnością konkretnych genów kodujących toksyny i inne czynniki zjadliwości. Toksyny te uszkadzają komórki jelitowe, wywołując zapalenia, biegunkę, bóle brzucha, gorączkę, a w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do zespołu hemolityczno-mocznicowego – stanu zagrażającego życiu pacjenta, dlatego tak ważna jest profilaktyka i zachowanie podstawowych zasad higieny. Zupełnie inną kategorię stanowią niepatogenne szczepy E. coli, które są naturalnym i niezbędnym składnikiem mikrobioty jelitowej. Ich obecność wspiera procesy trawienne, bierze udział w syntezie witamin (m.in. z grupy B i K) oraz wzmacnia barierę jelitową przed kolonizacją przez patogeny. Szczepy te nie produkują toksyn i szkodliwych dla organizmu substancji, a odgrywają istotną rolę w utrzymaniu zdrowia metabolicznego i odpornościowego.

Historia Escherichia coli Nissle 1917 (EcN)

Historia tego wyjątkowego mikroorganizmu sięga czasów I wojny światowej, kiedy to niemiecki higienista i mikrobiolog prof. dr Alfred Nissle prowadził badania w szpitalu wojskowym w pobliżu Fryburga. W 1917 r., podczas epidemii czerwonki, zauważył on przypadek żołnierza, który – pomimo bezpośredniego kontaktu z chorymi – pozostał całkowicie zdrowy. Zaintrygowany, przebadał jego próbkę kału i wyizolował szczep E. coli, który, jak się później okazało, posiadał właściwości ochronne przed patogenami. Szczep ten nazwano E. coli Nissle 1917 na cześć jego odkrywcy. Dalsze badania nad nowo odkrytym szczepem potwierdziły jego zdolność do walki z chorobotwórczymi bakteriami jelitowymi, w tym z salmonellą. Studenci Nisslego na Uniwersytecie we Fryburgu obserwowali, że niektóre próbki kału, zmieszane z hodowlami patogenów, nie wykazywały typowego wzrostu szkodliwych bakterii – co prowadziło do hipotezy o istnieniu „dobrych” szczepów zdolnych do hamowania patogenów. Obecnie E. coli Nissle 1917 stanowi przedmiot intensywnych badań i jest wykorzystywana jako naturalna alternatywa dla antybiotyków, zwłaszcza w kontekście rosnącego problemu antybiotykooporności. Wspiera leczenie zaburzeń żołądkowo-jelitowych oraz przyczynia się do odbudowy i utrzymania zdrowej mikrobioty jelitowej.

Właściwości Escherichia coli Nissle 1917

Escherichia coli Nissle 1917 to niepatogenny szczep bakterii, który odgrywa istotną rolę w utrzymaniu zdrowia człowieka, zwłaszcza w obrębie układu pokarmowego. Wspiera szereg procesów fizjologicznych – od trawienia i wchłaniania składników odżywczych, po produkcję kluczowych witamin z grupy B oraz witaminy K, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Szczególnie istotna jest także jego zdolność do zwiększania wchłaniania żelaza, co ma znaczenie w profilaktyce anemii.

Jedną z wyjątkowych cech E. coli Nissle 1917 jest jej silne działanie ochronne przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Badania wykazały, że obecność tego szczepu w jelitach może znacznie ograniczyć rozwój niebezpiecznych bakterii, takich jak Salmonella, Shigella, Yersinia, Legionella czy Listeria, redukując infekcje w przypadku niektórych szczepów patogennych nawet do 70% [1]. Co więcej, szczep ten wspiera kolonizację jelit przez inne pożyteczne bakterie beztlenowe i przyczynia się do utrzymania równowagi mikrobioty jelitowej.

Ponadto dzięki produkcji biocelulozy bakteria ta ma zdolność przylegania do ścian jelit, co pozwala jej tworzyć ochronną warstwę na powierzchni nabłonka. To przyleganie sprzyja nie tylko kolonizacji, ale także ogranicza możliwość zasiedlenia jelit przez patogeny. Szczep ten wykazuje właściwości przeciwzapalne – zmniejsza produkcję cytokin prozapalnych, a także wspiera funkcjonowanie bariery jelitowej na poziomie molekularnym. Umożliwia to utrzymanie szczelności nabłonka jelitowego poprzez regulację rozmieszczenia białek odpowiedzialnych za połączenia międzykomórkowe. Działając w ten sposób, E. coli Nissle 1917 wzmacnia strukturę komórek jelitowych, chroniąc organizm przed wnikaniem szkodliwych substancji i rozwojem stanów chorobowych. Dodatkowo stymuluje produkcję substancji przeciwzapalnych oraz naturalnych antybiotyków, co wpływa korzystnie na odporność organizmu.

Escherichia coli Nissle 1917 w leczeniu chorób

Szczep Escherichia coli Nissle 1917 jest jednym z najlepiej przebadanych probiotyków. Wnioski naukowe wykazały pozytywne działanie wspomagające w leczeniu i profilaktyce wielu chorób, głównie związanych z przewodem pokarmowym. Najczęstsze schorzenia, w których zastosowanie tego szczepu przyniosło korzystne efekty, to:

• Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (colitis ulcerosa). EcN znalazł szerokie zastosowanie w leczeniu podtrzymującym remisję u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Badania wykazały, że skuteczność coli Nissle 1917 w zapobieganiu nawrotom jest porównywalna z działaniem mesalazyny – standardowego leku stosowanego w tej chorobie. Szczep ten wspomaga odbudowę bariery jelitowej, redukuje stan zapalny oraz poprawia skład mikrobioty jelitowej [2].
• Zespół jelita nadwrażliwego (IBS). U pacjentów z zespołem jelita drażliwego, szczególnie typu biegunkowego (IBS-D), stosowanie coli Nissle 1917 przyczyniło się do zmniejszenia objawów, takich jak bóle brzucha, wzdęcia, zaburzenia rytmu wypróżnień czy dyskomfort jelitowy. Uważa się, że działanie szczepu polega na normalizacji mikrobioty jelitowej oraz redukcji nadmiernej reakcji immunologicznej [3].
• Zapalenia jelit wywołane przez patogeny (np. biegunki infekcyjne). EcN wykazuje działanie antagonistyczne wobec wielu drobnoustrojów chorobotwórczych, dlatego bywa stosowany wspomagająco w leczeniu i prewencji infekcyjnych biegunek, zwłaszcza u dzieci i osób podróżujących. Badania przeprowadzone przez Henkera i wsp. obejmowały 113 dzieci z ostrą biegunką. Dzieciom podawano EcN lub placebo, a wyniki pokazały, że po 2,5 dniach u 94,5% dzieci otrzymujących EcN ustąpiły biegunki, w porównaniu do 67,2% w grupie placebo, gdzie nastąpiło to po 10 dniach [4].
• Zapalenia uchyłków jelita grubego. W przypadku niepowikłanych zapaleń uchyłków probiotykoterapia z wykorzystaniem coli Nissle 1917 może wspierać terapię zachowawczą i zmniejszać ryzyko nawrotów, dzięki stabilizacji mikroflory i zmniejszeniu lokalnego stanu zapalnego [5].
• Przerost bakteryjny jelita cienkiego (SIBO) i zaburzenia mikroflory po antybiotykoterapii. EcN bywa wykorzystywany po leczeniu antybiotykami w celu odbudowy mikrobioty jelitowej i zapobiegania kolonizacji przez drobnoustroje oportunistyczne. Jego zdolność do szybkiego zasiedlania nabłonka jelitowego oraz działania ochronnego może wspierać regenerację mikrobioty i funkcji przewodu pokarmowego.

Narum Forte dla zdrowych jelit

Narum Forte to preparat probiotyczny, w którego skład wchodzą trzy specjalne szczepy bakterii pochodzące z fizjologicznej flory jelitowej: Escherichia coli M-17 Nissle 1917, Lactobacillus acidophilus Er-2 szczep 317/402 Narine, Bifidobacterium bifidum DSM 20456. Posiadają one zdolność odpychania drobnoustrojów chorobotwórczych. Przyczepiają się do ścianek jelita i zasiedlają je, wzmacniając w ten sposób naszą barierę śluzową, co w dalszej kolejności sprzyja tworzeniu substancji przeciwzapalnych oraz autogennych antybiotyków. Bakterie te wywierają

pozytywny wpływ na system immunologiczny, co ogólnie poprawia stan sił obronnych organizmu.

Michał Toczyłowski – założyciel marki Narum i Narine Academy. Naturopata, którego holistyczne podejście do zdrowia zrodziło się z osobistego doświadczenia. Pasjonat natury, ze szczególnym uwzględnieniem ziołolecznictwa i żywienia ekologicznego. Uznany specjalista w dziedzinie mikrobiomu jelit i jego wpływu na organizm. Wiedzą dzieli się na kanale YouTube „Korzystajmy z mądrości natury”, prezentując autorskie 10 kroków do uzdrowienia.

Bibliografia

1. Altenhoefer A., Oswald S., Sonnenborn U., Oelschlaeger T. The probiotic Escherichia coli strain Nissle 1917 interferes with invasion of human intestinal epithelial cells by different enteroinvasive bacterial pathogens. FEMS Immunol Med Microbiol. 2004; 40(3): 223–9. doi: 10.1016/S0928-8244(03)00368-7.
2. Szajewska H. Probiotyki w gastroenterologii – aktualny stan wiedzy. Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy 2015, 7(1).
3. Różańska D., Regulska-Ilow B., Choroszy-Król I., Ilow R. Rola bakterii Escherichia coli szczep Nissle 1917 w chorobach przewodu pokarmowego. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej 2014; 68: 1251–1256.
4. Henker J., Laass M., Blokhin B.M., Bolbot Y.K., Maydannik V.G., Elze M., Wolff C., Schulze J. The probiotic Escherichia coli strain Nissle 1917 (EcN) stops acute diarrhoea in infants and toddlers. Eur J Pediatr. 2007; 166(4): 311–8. doi: 10.1007/s00431-007-0419-x.
5. Fric P., Zavoral M. The effect of non-pathogenic Escherichia coli in symptomatic uncomplicated diverticular disease of the colon. Eur J Gastroenterol Hepatol. 2003; 15(3): 313–5. doi: 10.1097/01.meg.0000049998.68425.e2.