Co to jest beta-glukan?
Beta-glukan jest to jedna z wyodrębnionych postaci rozpuszczalnego błonnika pokarmowego. Można znaleźć go w żywności jako jej naturalny element, ale dostępny jest również w postaci suplementów diety. Beta-glukan jest organicznym związkiem chemicznym i zalicza się do grupy polisacharydów, czyli związków złożonych z wielu cząsteczek cukru.
Beta-glukan, jako rodzaj rozpuszczalnego błonnika pokarmowego, działa spowalniająco na ruchy robaczkowe jelit, a co za tym idzie, zwolniony zostaje przepływ pokarmu przez jelita. Dlatego też spożywanie pokarmów o dużej zawartości beta-glukanu przekłada się na większą regularność wypróżnień i chroni nas przed nagłymi rozwolnieniami. Warto dodać, że organizm człowieka nie jest w stanie trawić beta-glukanu, dlatego związek ten nie odkłada się w organizmie i jest usuwany w całości.
POLECAMY
Dlaczego beta-glukan jest dla nas dobry?
Kiedy beta-glukan powoli wędruje przez nasz układ pokarmowy, przekłada się to na spowolnienie wchłaniania składników odżywczych z pożywienia. Wolniej wchłaniają się więc nie tylko np. białka czy tłuszcze, ale również węglowodany. Beta-glukan chroni nas zatem przed pojawieniem się skoków cukru, dzięki czemu energia dystrybuowana jest w bardziej zrównoważony sposób, a my nie doświadczamy uczucia nagłego zmęczenia i spadku samopoczucia. Związek ten sprawia również, że przez dłuższy czas po posiłku możemy czuć się nasyceni, więc nie odczuwamy potrzeby sięgania po niezdrowe przekąski w przerwach między stałymi posiłkami. Z tych powodów beta-glukan jest wysoce przydatny chorym na cukrzycę oraz tym osobom, które są zagrożone wystąpieniem choroby.
Inną z korzyści przypisywanych beta-glukanowi jest obniżanie poziomu cholesterolu. Jak pokazują badania, beta-glukan ma specyficzną strukturę, ponieważ jest złożony z cząsteczek glukozy połączonych mieszanymi wiązaniami. Taka budowa związku odpowiada za jego właściwości fizyczne, w tym za rozpuszczalność i lepkość, ale strukturze beta-glukanu przypisuje się ponadto potencjalny wpływ także na metabolizm cholesterolu. Kiedy związek ten funkcjonuje w naszym pożywieniu jako stały element diety o ogólnej niskiej zawartości tłuszczów nasyconych i cholesterolu, może faktycznie przyczynić się do obniżenia ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej. Dlatego też, z uwagi na właściwości przeciwcholesterolowe beta-glukan polecany jest także osobom z już istniejącymi chorobami serca lub narażonych na ich wystąpienie.
Gdzie znaleźć beta-glukan?
Jak dowodzą naukowcy, beta-glukan występuje zwłaszcza w ścianie komórkowej bielma owsa. Jednak, skoro owies w podstawowej postaci jedzony jest rzadko, można śmiało założyć, że najlepszym i najpopularniejszym źródłem beta-glukanu są płatki owsiane. Ważne jest jednak, by były to możliwie najmniej przetworzone płatki, a więc nie błyskawiczne. Badania pokazują, że wystarczy spożywać zaledwie 3 g beta-glukanu z płatków owsianych dziennie - i 0,75 g beta-glukanu w pojedynczej porcji posiłku - aby poziom cholesterolu w organizmie mógł obniżyć się w takim stopniu, by mogło to już zostać odnotowane klinicznie.
Beta-glukan znaleźć można także w ziarnie jęczmienia oraz jadalnych wodorostach. Innym niepopularnym źródłem tego związku są grzyby shitake.
Czy beta-glukan jest pomocny przy nowotworach?
Beta-glukan jest modyfikatorem odpowiedzi biologicznej, czyli takim składnikiem, który wpływa na odporność i prowokuje odpowiedź obronną. Jest to proces przydatny zwłaszcza przy nowotworach, których destrukcyjna działalność dotyka organizm między innymi na poziomie komórek odpornościowych. Beta-glukan wykazuje działanie spowalniające rozrost nowotworu i pomaga w zapobieganiu przerzutom raka do innych części ciała.
Beta-glukan a rozwój dziecka
W 2015 r. naukowcy z University of Louisville badali wpływ przyjmowania suplementów beta-glukanu na dzieci przez 30 kolejnych dni. Naukowcy mieli świadomość, że wysoce intensywna aktywność fizyczna sprawia, że funkcje odpornościowe ulegają obniżeniu. Pobrali próbki śliny od dzieci przed rozpoczęciem badania oraz po nim. We właściwym czasie zmierzyli także inne wskaźniki, w tym BMI i przeprowadzili testy wydolnościowe, tzw. testy sześciominutowego marszu.
Okazało się, że suplementacja polepszyła wytrzymałość fizyczną dzieci z problemami oddechowymi. Dzieci przyjmujące beta-glukan osiągały dużo lepsze wyniki w sześciominutowym marszu niż ich koledzy, którzy nie przyjmowali tego związku.
W innych badaniach sprawdzano, jak beta-glukan wpływa na stres i skutki biernego palenia wśród dzieci. Naukowcy zauważyli, że przyjmowanie tego związku skorelowane jest z obniżeniem reakcji na stres. Mniejsze natężenie stresu z kolei wiąże się z niższym poziomem stanu zapalnego w organizmie, a co za tym idzie, z poprawą odporności i mniejszym ryzykiem chorób.
